gTLD & ccTLD
Generic Top-Level Domain (gTLD)
Generic Top-Level Domain (gTLD) คือ โดเมนระดับบนสุดหมวดทั่วไป ซึ่งเป็นส่วนประกอบทางด้านขวาสุดเสมอของแต่ละชื่อโดเมนเนม ที่อาจประกอบด้วยตัวอักษรมากกว่า 2 ตัวขึ้นไป
gTLD ที่เปิดใช้ในระบบจะผ่านการพิจารณาตามกระบวนการของ ICANN และจะได้รับการกระจายออกให้ประชาคมอินเตอร์เน็ตโลก ได้เปิดใช้ผ่านทาง ICANN Accrdited Registrar ซึ่งเป็นผู้ให้บริการรับลงทะเบียนโดเมนเนมที่ ICANN รับรอง
หน่วยงานใน ICANN ที่มีภารกิจเฉพาะในการบริหารนโยบายให้แก่ gTLD คือ GNSO (Generic Names Supporting Organisation)
ปัจจุบัน gTLD มีจำนวนทั้งหมด 21 dot
การจัดประเภทของแต่ละ gTLD
แบ่งตามลักษณะของผู้ดูแลฐานข้อมูลโดเมนภายใต้สัญญากับ ICANN
Sponsored gTLDs (sTLD)
หมายถึงโดเมนระดับบนสุด (TLD) ที่มีลักษณะการใช้งานเฉพาะกลุ่มและบริหารงานโดยหน่วยงานที่เป็น Sponsor ซึ่งเป็นตัวแทน กลุ่มเฉพาะนั้น ๆ ที่มีสัญญา Sponsorship Agreement กับ ICANN เป็นองค์กรผู้บริหารจัดการฐานข้อมูลโดเมน ซึ่งมีการสร้างนโยบายเพื่อบริหาร TLD นั้น ๆ เอง พร้อมกับเป็นผู้ดูแลฐานข้อมูลของ TLD นั้น ๆ ไปด้วยTLD ในกลุ่มนี้ได้แก่ .aero, .asia, .cat, .coop, .jobs, .mobi, .museum, .tel, .travel
Unsponsored gTLDs
กล่าวโดยทั่วไป หมายถึง โดเมนระดับบนสุด (TLD) ที่มี ผู้ดูแลฐานข้อมูลโดเมน (Registry) ที่มีสัญญา (Registry Agreement) กับ ICANN เป็นผู้ดูแลฐานข้อมูลของ TLD นั้นๆ ภายใต้นโยบายของประชาคม อินเตอร์เน็ตที่บังคับใช้โดย ICANNTLD ในกลุ่มนี้ ได้แก่ .com, .net, .org, .info, .name, .pro, .biz โดย Unsponsored gTLDs ยังแบ่งออกได้เป็น
- Generic gTLD มีลักษณะการใช้งานแบบทั่วไปคือใครสามารถขอจดก็ได้ ได้แก่ .com, .net, .org, .info,
- Generic restricted gTLD มีลักษณะการใช้งานแบบเฉพาะกลุ่มเหมือนกรณี sponsored gTLD แต่บริหารภายงานผ่านองค์กร ICANN
ได้แก่ .pro, .biz, .name
หมายเหตุ: .edu, .gov, .mil, .int, arpa ไม่ได้พันธะสัญญาในการบริหารงานกับองค์กร ICANN โดยตรง อย่างไรก็ตาม .int และ .arpa อยู่ภายใต้การดำเนินงานของ IANA ซึ่งเป็นองค์กรภายใต้การกำกับดูแลของ ICANN
Country Code Top-Level Domain (ccTLD)
Country Code Top-Level Domain (ccTLD) คือ โดเมนระดับบนสุดหมวดรหัสประเทศ ซึ่ง เป็นส่วนประกอบทางด้านขวาสุดเสมอของแต่ละชื่อโดเมนเนม ที่จะต้องประกอบด้วยตัวอักษร 2 ตัวที่แสดงถึงความเป็นประเทศหนึ่งๆหรือเขตแดนใดเขตแดนหนึ่งอย่างเป็นทางการ ตามมาตรฐาน ISO 3166 ซึ่งเป็นมาตรฐานที่กำกับดูแลโดยประเทศสหรัฐอเมริกา
ccTLD ที่เปิดใช้ในระบบจะผ่านการพิจารณาตามกระบวนการของ ICANN และจำการมอบหมาย ccTLD ที่ผ่านกระบวนการนั้นให้แก่ ccTLD Manager ทำหน้าที่บริหารจัดการดูแล ccTLD นั้นๆที่ผ่านการกระบวนการพิจารณาของ ICANN เช่นเดียวกัน
โดย ccTLD Manager ที่ได้รับมอบหมายจาก ICANN จะดำเนินนโยบายอย่างอิสระโดย เป็นองค์กรผู้บริหารจัดการฐานข้อมูลโดเมน ซึ่งมีการสร้างนโยบายเพื่อบริหาร TLD นั้นๆเอง พร้อมกับเป็นผู้ดูแลฐานข้อมูลของ TLD นั้นๆไปด้วย
อย่างไรก็ดี เพื่อเป็นหลักประกันให้ ICANN บริหารระบบโดเมนอย่างเป็นไปตามหัวใจสำคัญในการดำเนินงานคือรักษาเสถียรภาพ และความมั่นคงปลอดภัยของระบบอินเตอร์เน็ต ICANN จึงมีการกำหนดรูปแบบสัญญาที่ระบุความสัมพันธ์และโครงสร้างหน้าที่ระหว่างกัน ของ ccTLD Manager และ ICANN ซึ่งเอื้อให้ ICANN สามารถกำกับดูแลการทำงานของ ccTLD Manager ได้
หน่วยงานใน ICANN ที่มีภารกิจเฉพาะในการดูแลนโยบายให้แก่ ccTLD คือ. ccNSO (Country Code Names Supporting Organisation)
ปัจจุบัน ccTLD มีจำนวนทั้งหมด 252 dot ทั่วโลกมากจาประเทศและเขตแดนต่าง ๆ